Yaşar Baba

Yaşar Baba

Yaşar Baba İstanbul’un en ünlü zâkirbaşılarındandır. Zâkirbaşılığın büyük üstâdlarındandı, belki de en büyük üstâdıydı. Kıyam reisliği, zâkirbaşılığı eşsizdi.

Asıl adı Yaşar Aşkî olan bu Tatar asıllı zât-ı şerif, ismiyle değil hep ‘Yaşar Baba’ olarak anılmıştır. Karadeniz Ereğlisi’nin Alab bucağından, Alab âilesinden, Hatibzâdeler soyundandır. Büyükbabası Manavcı Ahmed Ağa kırk yaşından sonra hâfız olup hatimle terâvih kıldırmıştır. Babasının adı ‘Hacı Hâfız Halil Efendi’ idi. Yaşar Baba Eğrikapı-Molla Aşkî civârında doğdu, gençliğine kadar buralarda yaşadı.

Balat, Meydancık, Molla Aşkî câmilerinde ezan okuyan, tevşihli mevlidlere katılan ve kābiliyetiyle dikkati çeken Yaşar Baba, Sünbüliyye’den Ferruh Kethüdâ Tekkesi postnişîni Şeyh Hafız Kemâleddin Efendi’den ve sonra Turşucuzâde Hâfız Mehmed Efendi’den, zamânın üstâdlarından Deli Esad’dan birçok ilâhî, durak, şugul meşk etmiş, Üsküdarlı Hâfız Fahri Efendi’ye peyrevlik yapmış ve nihâyet ‘Balat İmamı’ diye şöhret yapmış olan Hâfız Hasan Tahsin Efendi’nin öğrencisi olmuştur. Balat İmamı’ndan zâkirbaşılık icâzetnâmesi alan Yaşar Baba, hocası hayatta iken ona hürmeten zâkirbaşı postuna oturmadı.

Kendisini yetiştiren dergâh, Fatih’te Kādiriyye ve Rifâiyye’den Kubbe Tekkesi’dir. Burada kıyâm reisliği ve zâkirbaşılık yapmıştır.

Yaşar Baba, zâkirbaşılığın yanısıra kıyam reisliğini de öğrenmiş, izin almıştı. Devran idâresi, mevlid ve mersiye okuyuculuğu, müezzinliği, terâvih kıldırışı çok ustaca idi. İcrâ kuvvet ve kudretine yaklaşan yoktu. Bu yüzden her tekkede gözler kendisini arardı. Onun bulunması, zikrin coşkulu olmasına yeterdi. En kıdemli en bilgili şeyhler, zâkirler ona müdâhale etmezler, meydanı ona bırakırlardı.

Yaşar Baba’nın devâm ettiğini bildiğimiz dergâhlar:

• Kabakulak Âsitânesi
• Hâkî Baba Tekkesi
• Karagümrük’te Rifâiyye’den Tahta Minare Tekkesi
• Kâdiriyye-i Eşrefiyye’den Abdâl Yâkub yâhut Hekimoğlu Ali Paşa Tekkesi
• Karagümrük’te Sâdiyye’den Ejder Tekkesi
• Eyüp, Nişancılar’da Nakşibendiyye’den şeyh Murad el-Buharî Tekkesi
• Fatih’te Kadiriyye ve Rifâiyye’den Kubbe Tekkesi
• Mevlânâkapı’da Sünbüliyye’den Mîmar Acem Tekkesi
• Karagümrük-Altay’da Rifâiyye’den Ümmî Kenan Tekkesi
• Balat-Draman’da Kâdiriyye’den Kesme Kaya Tekkesi
• Eğrikapı-Molla Aşkî mahallesinde Gülşeniyye’den Gürcü Ali Efendi Tekkesi
• Haseki civârında Sâdiyye’den Fındıkzâde Tekkesi
• Unkapanı’nda Rifâiyye’den Yeşil Tulumba yâhut Şeyh Abdülhalîm Efendi Tekkesi
• Savaklar’da Şeyh Cemâleddin Uşşâkî tekkesi
• Otakçılar’da Nakşibendiyye ve Rifâiyye’den Yanık Minareli Sultan Osman Tekkesi
• Eyüp’te, Düğmeciler’de Ümmî Sinan Hankâhı
• Eyüp, İslâmbey Mahallesi’nde Bedeviyye’den Hasaneyn yahut İslâmbey Tekkesi
• Eyüp’te Nakşibendiyye ve Rifâiyye’den Şeyh Selâmî Efendi Tekkesi
• Eyüp-Defterdar Caddesi’nde Uşşakiyye ve Sâdiyye’den Balçık Tekkesi
• Beşiktaş’ta Yahya Efendi Dergâhı
• Üsküdar’da Gündoğumu (Menzilhâne) yokuşundaki Rifâî Âsitânesi.
• Beylerbeyi’nde Bedeviyye’den Şeyh Hüseyin Efendi yahut Seyyid Efendi Tekkesi
• İçerenköy-Kozyatağı’nda Rifâiyye’den Şeyh Abdülhalîm Efendi Tekkesi
• Yakacık’ta Yakacık Rifâî Tekkesi

Yaşar Baba’nın mersiye okumada da büyük başarısı ve şöhreti vardı. Muharrem ayında birçok tekkede ve Vâlide Hanı’nda mersiye okurdu. İran hükümeti Yaşar Baba’nın mersiyehanlığını takdir için kendisine Şîr-i hurşid nişanı vermişti.

İzzeddin Hümâyî, Terlikçi Mehmed Efendi, Hacı Şeref Efendi ve kardeşi Hâfız Selâhaddin Bey, Zâkir Celâl, Arap Hüsnü, Yeni Cami müezzini Hâfız Ali Efendi, Aksaray-Vâlide Camii başmüezzini Hâfız Hamdi Efendi, hakkâk Rauf Fehmî Efendi, Hâfız Burhan, mevlidhân Hâfız Mecîd, Ali Rıza Sağman, Hâfız Sâmî’nin yeğenleri Hâfız Cevdet ve Hâfız Necâtî Efendiler, Kenan Rifâî Hazretleri’nin oğlu Kâzım Bey ve daha niceleri, Yaşar Baba’ya peyrevlik etmiş simâlardır.

Yaşar Baba’nın ilk bağlandığı tekke, Mevlânakapı’da Sünbüliyye’den Mîmar Acem Tekkesi’dir. Bu dergâhın postnişîni Mehmed Ârif Efendi, kayınbirâderi olan 23 yaşındaki Hâfız Yaşar’a arâkiye giydirdi, Hafız Yaşar zikir halkasına ve devrâna burada başladı.

Kabakulak Âsitânesi’nde Müştakzâde İbrâhim Edhem Efendi, Yaşar Baba’ya Kādirî gülü vermiş, böylece Yaşar Baba Kādirîliğe intisâb etmiştir.

Daha sonra Unkapanı’nda Rifâiyye’den Yeşil Tulumba Tekkesi şeyhi Mustafa Muhyiddin Efendi’den terbiye gören Yaşar Baba, bu zât-ı şerîf göçünce — yine Rifâiyye’den olan — Müftü Hamamı Tekkesi şeyhi Mustafa Râşid Rahmi Efendi’den yeniden sülûk gördü ve Rifâî hilâfeti aldı.

Şahkulu Sultan Tekke’sinde hizmete de başlayan Yaşar Baba, daha sonra Çamlıca’da Hacı Tâhir Zâviyesi postnişîni Ali Nutki Efendi’den Bektâşî babalığı icâzetnâmesi aldı. Bu yolda daha da ilerledi. Yüksek görüşlü, aydın, bilgili bir insan olan ve ilmiyye sınıfına mensub olduğu için ‘Ziyâ Molla’ diye tanınan, Üsküdar’da Gündoğumu Caddesi üzerindeki Rifâiyye dergâhının postnişîni Ziyâ Baba, Rifâîlik ile Bektâşîliği rûhunda birleştirmiş uyanık ve hâl ehli bir kişiydi. Yazın bâzen Eyüb’e gelir kalırdı. Eyüb’e taşınmış olan Yaşar Baba, Ziyâ Baba ile tanıştı, ondan Bektâşî nasibi aldı ve Bektâşî babası oldu. Eyüp-Bahâriye'deki evini Bektâşî tekkesi yaptı. Buranın zamanla harâb olması üzerine Eyüp-Gümüşsuyu’ndaki Karyağdı Baba Tekkesi’ne geçti, bu tekkenin postnişîni Mehmed Sâlih Baba 1332’de göçünce, tekkenin önce vekâleten sonra asâleten şeyhi oldu.

Yaşar Baba 17 Ocak 1934’de Hakk’a yürüdü ve Eyüp’te Kırkmerdivenler mezarlığına defnedildi.

---

Hakk’ı erden, eri Mü’min’den iste
Budur sözüm sana şikeste beste